Taras na pochyłym terenie lub skarpie – ciekawe rozwiązania
Domy na pochyłym terenie czy wręcz w pobliżu skraju skarpy są dość często spotykane poza nizinnymi terenami naszego kraju. W górach czy na pogórzach często trudno znaleźć jest działkę, która nie będzie opadać w jakimś kierunku. Jak w takim przypadku zaplanować taras, na co zwrócić uwagę i jakie dodatkowe prace należy wykonać przed jego zbudowaniem?
Spis treści
Rodzaje tarasów na pochyłym terenie
Planując taras na pochyłości, mamy do wyboru dwa rozwiązania konstrukcyjne. Są to:
- taras zagłębiony;
- taras wyniesiony.
Budując taras w zagłębieniu, wybieramy ziemię z miejsca w którym ma się on znajdować. Naszym celem jest uzyskanie sporej płaskiej powierzchni. Taras otoczony jest z dwóch stron przez ziemny wał i zwykle znajduje się poniżej poziomu parteru. Budowa takiego tarasu po odpowiednim ukształtowaniu terenu, nie różni się od budowy tradycyjnego tarasu.
Wyniesiony taras budowany jest na szczycie skarpy lub ponad nią. Jego części mogą znajdować się w powietrzu i być wsparte na słupach lub legarach. Jego konstrukcja musi mocniejsza niż w przypadku tarasów w całości opartych o podłoże, dlatego budowa wyniesionego tarasu pochłania zwykle nieco większe zasoby finansowe.
W szczególnych przypadkach najlepsze wykorzystanie terenu zapewni taras dwupoziomowy, czyli taki gdzie podłoga znajduje się na dwóch wysokościach i jest połączona schodami.
Kiedy warto zdecydować się na taras na skarpie?
Taras na skarpie wymaga sporo pracy, dlatego poza miejscami gdzie jego budowę wymusza ukształtowanie terenu spotykany jest on dość rzadko. Jednak istnieją powody, dla których niektórzy decydują się na takie rozwiązanie nawet dysponując stosunkowo płaską działką.
Jeżeli dysponujemy płaską działką, skarpę musimy usypać. Jeżeli planowany taras ma być wyniesiony, konieczny jest posiadanie wysokiego poziomu parteru budynku, inaczej budowa tarasu nie będzie możliwa. Wysoki parter może być zresztą jedną z przyczyn dla których planujemy taras wyniesiony. Innym przypadkiem jest sytuacja w której chcemy podnieść poziom tarasu dla lepszych widoków. Na koniec warto wspomnieć, że wyniesiony taras to sposób na uzyskanie oryginalnej formy przestrzeni przydomowej.
Zagłębienie części rekreacyjnej ogrodu to z kolei rozwiązanie dla osób ceniących prywatność. Tworząc wysoką skarpę, w której wkopiemy nisze na taras, odgradzamy taras od sąsiadów i wiatru, a jeżeli wały ziemne obsadzimy odpowiednio dobraną roślinnością, stworzymy pas zieleni dodatkowo izolującej akustycznie. By wybudować zagłębiony taras na płaskiej działce, musimy usypać skarpę sięgającą nawet do połowy wysokości parteru, by podłoże tarasu mogła znaleźć się na poziomie podłogi domu.
Jak zbudować wyniesiony taras na pochyłości?
Taras na podwyższeniu można zbudować na niemal bardzo wiele sposobów. W zależności od wybranych materiałów, stylu architektonicznego, możliwości konstrukcyjnych i finansowych.
- W obszarach górskich, gdzie najczęściej występuje naturalna skarpa, najpopularniejsze są tarasy wykonane z drewna i kamienia. Najczęściej drewniane słupy spoczywają na podmurówkach z naturalnych kamieni. Kamienie wykorzystuje się często także jako materiał na słupki balustrady czy do wykończenia przestrzeni do postawienia grilla na tarasie. Na nizinach kamień można zastąpić cegłą klinkierową.
- W nowoczesnych budynkach drewno i kamień można zastąpić konstrukcją metalową, która będzie zwykle na tyle mocna, że będzie w stanie utrzymać nawet strop z żelbetu. Metalowe słupy nośne opiera się na betonowej podbudowie, dzięki czemu nie ma możliwości wyrwania ich z ziemi.
- Innym rozwiązaniem odpowiednim do nowoczesnych budynków jest taras w całości wykonany ze zbrojonego betonu. To konstrukcja z pewnością najbardziej trwała i najmocniejsza, jednak będzie pasować tylko do niektórych budynków. Betonowy taras na wyniesieniu w formie surowej będzie dobrze pasować do nowoczesnych domów o geometrycznej bryle i wykończonych w ciemnym kolorze. Powierzchnie betonowe można wyłożyć też płytkami ceramicznymi, dzięki czemu będą dobrze pasować do budynków z epoki modernizmu, także wczesnego, z okresu międzywojennego.
Budując taras na wyniesieniu musimy pamiętać o tym, że powinien być on wyposażony w balustradę, którą powinniśmy zaplanować już na etapie projektu.
Na co zwrócić uwagę budując taras w zagłębieniu?
Jak wspomnieliśmy budowa tarasu w zagłębieniu nie różni się znacząco od budowy płaskiego tarasu. W zależności od wybranego materiału, formy i wykończenia budowa będzie przebiegać niemal tak samo jak w prostszym przypadku.
Różnice jakie występują między tymi rozwiązaniami są niewielkie. Po pierwsze krawędź tarasu od strony skarpy powinien okalać krawężnik zabezpieczający nawierzchnię. Dzięki temu taras będzie miał mniejszy wpływ na stabilność.
Drugą kwestią związaną z takim usytuowaniem tarasu jest konieczność zbudowania balustrady. Koniec tarasu będzie znajdował się na brzegu skarpy, jeżeli nie zabezpieczymy go balustradą, łatwo może dojść do niebezpiecznego wypadku.
Najważniejsze kwestie techniczne budowy tarasu na skarpie
Oprócz zaplanowania samego tarasu, musimy zwrócić uwagę także na samą skarpę i warunki hydrologiczne konstrukcji. Obie kwestie są o wiele łatwiejsze w przypadku budowy tarasu przylegającego do poziomego podłoża. Jednak zaniedbanie tych elementów, może doprowadzić nawet do katastrofy budowlanej.
Jak zabezpieczyć skarpę przed osuwaniem?
Skarpy i pochyłości pod wpływem wody, wiatru (erozja) i grawitacji naturalnie się osuwają. O tym w jakim tempie to osuwanie będzie następować decyduje kąt tarcia wewnętrznego gruntu. Czyli kąt mierzony pomiędzy płaską powierzchnią, a spadkiem skarpy, powyżej którego ziemia grawitacyjnie się osuwa. Zależny jest on od rodzaju nawierzchni, jej spójności, składu i wilgotności. Przyjmuje się, że kąt nachylenia skarpy nie powinien przekraczać 30 stopni. Jeżeli jest większy, mogą nastąpić osunięcia. Dlatego na stromych skarpach konieczne jest ich zabezpieczenie. Oto najpopularniejsze metody.
Mur oporowy
Mury oporowe są konstrukcją stosunkowo prostą. Są to murki znajdujące się u podnóża skarpy. Najczęściej umieszcza się je w taki sposób, by ich tylna część wspierała się na gruncie. Dzięki temu są one w stanie przyjąć na siebie ciężar skarpy i nie pozwalają jej się osuwać.
Niewielka ściana oporowa może być wykonana z cegły, lub nawet z grubych desek czy zwykłych palisad. Przy wysokich skarpach konieczne są mocniejsze materiały. Mury poleca się wykonywać z prefabrykatów betonowych lub kamienia.
Warto wspomnieć, że legalne będzie wybudowanie ścianki oporowej do wysokości 1 m, powyżej tego konieczny jest odbiór konstrukcji przez uprawnionego konstruktora.
Gabiony
Gabiony to zabezpieczenia skarp, które są najłatwiejsze do zainstalowania. Jest to rodzaj koszy z siatki stalowej, wypełnionych kamieniami. Stabilizują one grunt grawitacyjnie, swoim ciężarem uniemożliwiając przesuwanie się ziemi.
Gabiony nie wymagają żadnej dodatkowej konstrukcji, po prostu ustawia się je na ziemi. Dzięki temu są też idealnym rozwiązaniem awaryjnym, jeżeli nie zadbaliśmy o zabezpieczenie na etapie projektowania tarasu.
Odznaczają się one także wyjątkową estetyką. Ogromną zaletą gabionów jest to, że mogą mieć one różne formy i kształty, oraz przeróżne wypełnienia. Kamienie wewnątrz koszy mogą mieć dowolny kolor, świetnie wyglądać mogą zarówno rzeczne otoczaki, jak i łupany bazalt, kamienie polne, czy dowolny inny materiał wypełniający, jaki nie przeleci przez oczka siatki.
Gabiony do zabezpieczenia zbocza
Uskoki
Odpowiednio zabezpieczyć skarpy możemy także wykonaniem pionowych uskoków. Dzięki temu zamiast jednej dużej skarpy zyskujemy kilka mniejszych, a jednocześnie tworzymy ciekawą formę, przypominającą pola tarasowe.
Do wykonania uskoku potrzebujemy narzędzi do prac ziemnych i materiałów na niewielkie murki oporowe. W tym wypadku najlepiej sprawdzą się kamienie niepołączone zaprawą, lub przegrody wykonane z drewna.
Siatki zabezpieczające i rośliny zadarniające.
Przy zabezpieczeniu skarpy o mniejszych wymiarach nie zawsze trzeba posiłkować się wzmocnieniami mechanicznymi. Niskie skarpy ziemne mogą być wzmocnione poprzez, na przykład, specjalne nasadzenia. Roślinność zwiąże ziemię, uniemożliwi jej wymywanie przez opady i osunięcie. Dobrze do tego celu nadają się jałowce, rokitniki czy dziurawce. Jeżeli na skarpę pada niewiele słońca idealna będzie tawlina lub róża okrywkowa.
Jeżeli skarpa pod tarasem ma kamienistą nawierzchnię, dużym ryzykiem jest wymywanie kamieni przez wodę. W Takim przypadku prawidłowe zabezpieczenie skarpy realizuje się rozciągając na nich siatki zabezpieczające. Są one wykonywane ze stalowych linek lub włókien z tworzyw sztucznych, a rozmiar oczek siatki powinien być dopasowany do wielkości kamieni znajdujących się na skarpie. Im są one mniejsze, tym gęstsza powinna być siatka.
Zabezpieczenie z kostki brukowej
Zastosowanie kostki brukowej to metoda bardzo skuteczna, jednak niezbyt estetyczna i mająca sporo wad. Kostka jest powierzchnią niechłonną, przez co woda deszczowa będzie w całości spływać do podnóża skarpy.
Duża powierzchnia z betonu czy kamienia będzie też łatwo się nagrzewać, przez co latem będzie wpływać na temperaturę na tarasie. Dlatego kostkę brukową powinniśmy wybierać tylko w przypadku, gdy nie mamy możliwości zastosować innej metody.
Odwodnienie tarasu na skarpie
Kolejną bardzo istotną kwestią jest odpowiednie odwodnienie tarasu. Woda która nie będzie odpowiednio odprowadzana, może prowadzić do uszkodzeń. Woda spływająca dużą masą z tarasu, to obciążenie, którego skarpa może nie wytrzymać.
Odprowadzenie wody na pochyłym terenie powinno być bardzo skuteczne, musimy wziąć to pod uwagę przy projektowaniu instalacji kanalizacji deszczowej. Na brzegu tarasu powinna znajdować się rynna, która będzie odprowadzać wodę w bezpieczne dla skarpy miejsce.
By to zrobić najlepiej skierować wodę na betonowe lub kamienne korytko znajdujące się z boku skarpy. Jeżeli takie rozwiązanie nie pasuje nam estetycznie, możliwe jest poprowadzenie rur odpływowych pod ziemią.
