Gdzie postawić pergolę w ogrodzie?

Gdzie postawić nowoczesne pergole ogrodowe, by stanowiła nie tylko jego piękną dekorację, ale także by spełniała swoją praktyczną funkcję? Jakie są rodzaje pergoli, jaką mogą mieć konstrukcję i jakie rośliny pnące najlepiej się na niej sprawdzą? Wszystkie informacje znajdziesz poniżej. Zapraszamy!

Pergola ogrodowa. Jak uatrakcyjnić swój ogród?

Pergola to element architektury ogrodowej przypominający zacienioną aleję. Jej konstrukcja składa się ze słupków ustawionych w równych odległościach w dwóch rzędach połączonych ze sobą zadaszeniem, które stanowią kratownica lub belki poziome. Wielkość pergoli, jaką będziemy montować w naszym ogrodzie, będzie zależeć od powierzchni ogrodu, od stylu, w jakim został zaaranżowany, a także od rodzaju roślin, jakie chcemy przy niej posadzić. Na przykład jeśli przy pergoli ma rosnąć róża lub klematis, pergola może być delikatna, natomiast jeśli posadzimy przy niej winorośl albo rdest Auberta, warto zastosować w pergoli stabilną konstrukcję i dodatkowe wzmocnienia. Pergole stanowią doskonałe urozmaicenie ogrodu, które nie tylko tworzy podpórkę dla pnących roślin. Dzięki pergolom możemy zyskać zacienione alejki, które wprowadzą romantyczny nastrój do naszego ogrodu. Przepięknie wpiszą się w rustykalne czy antyczne aranżacje, ale świetnie prezentują się również w nowoczesnych ogrodach.

Co jeszcze warto wiedzieć na temat pergoli ogrodowych?

• Najlepsze drewno na pergolę – co warto wybrać?

• Zarówno pergola drewniana, jak i metalowa, chroni przed słońcem w upalne dni, ale też przed porywistym wiatrem.
• Pergola to świetny sposób na zasłonięcie się przed niepożądanym wzrokiem sąsiadów czy przechodniów.
• Pergola może stanowić dobrą alternatywę dla tarasu, ponieważ pod jej zadaszeniem można przechowywać meble ogrodowe, huśtawki czy leżaki.
• Większe pergole świetnie osłonią rowery i inne sprzęty sportowe.
• Niektórzy decydują się nawet na osłonięcie samochodów pergolą (ażurowy dach nie ochroni przed opadami atmosferycznymi, jednak mimo wszystko jest to lepsze rozwiązanie niż brak jakiejkolwiek osłony).

Zobacz co wybrać – pergolę lamelową czy tkaninową?

Pergole, kraty i trejaże

Pergole to wyjątkowo dekoracyjne elementy małej architektury ogrodowej, stanowiące podporę dla pnących roślin. W przypadku tego rodzaju konstrukcji doskonałe efekty przynosi niekiedy połączenie z trejażem lub kratą, jednak tu należy wykazać się dużym wyczuciem, a jednocześnie trzeba pamiętać, że w przypadku zbyt małego ogrodu, takie zestawienie w jednym rzędzie dwóch lub trzech różnych elementów może sprawić, że efekt będzie przytłaczający. Czym różnią się między sobą te trzy rodzaje konstrukcji: pergola, krata i trejaż? Zajmijmy się najpierw pergolą. To konstrukcja składająca się z podwójnego szeregu słupów i wspartego na nich ażurowego zadaszenia. Pergola może być wolnostojąca lub też wsparta o mur albo budynek.

Czym w takim razie jest krata? To prosty w wykonaniu element małej architektury, w skład którego wchodzą rama i wypełniająca ją ażurowa kratownica. Kratę można zamontować do ściany budynku lub postawić na fundamentach. Występuje jako niezależna konstrukcja, w połączeniu ze skrzyniami na rośliny albo jako część konstrukcji ścian altany. Kraty można stosować w ogrodzie, ale też w altanie, na balkonie czy na tarasie. Czym różnią się trejaże od pergoli i kraty? Trejaż to szereg słupów połączonych w górnej części belką poziomą, na której osadzone są elementy poprzeczne (zazwyczaj krótkie). Można na nich zamontować haki służące do zawieszenia roślin doniczkowych. Chociaż trejaże zajmują znacznie mniej miejsca od pergoli i krat, nie są tak efektowne.

Pergola dobudowana do domu

Konstrukcja pergoli ogrodowej

Na rynku znaleźć można wiele modeli pergoli przeznaczonych do samodzielnego montażu. Wiele osób decyduje się też na zbudowanie pergoli idealnie dopasowanych do własnych potrzeb, na wymiar. Przy odrobinie zdolności manualnych można też zbudować takie elementy małej architektury samodzielnie. Bez względu na to, jakiego rodzaju pergolę postawimy we własnym ogrodzie, warto wiedzieć, co mamy do wyboru. Zobaczmy:

• Pergola prosta, w której zadaszenie zbudowane jest z ryglów. Jest ona łatwa w budowie i uniwersalna. Prostą pergolę warto zastosować, jeśli jej ścianki chcemy wypełnić kratami, ponieważ nie będzie tu potrzeby dopasowywania ich do formy ramy.
• Pergola łukowa, o zadaszeniu w kształcie łuku, które nadaje całej konstrukcji lekkości i wprowadza do ogrodu fantazyjny akcent.
• Pergola ogrodowa rozbudowana, zawierająca dodatkowe elementy, takie jak ławeczki, podesty czy donice.
• Pergola łączona z kratami lub trejażami.
• Pergola przylegająca do muru lub budynku. Z jednej strony opiera się o mur, stąd jej konstrukcja jest wyjątkowo stabilna.
• Pergola wolnostojąca, stanowiąca świetną alternatywę dla altany. Pergolę taką można ustawić w dowolnym miejscu, biorąc pod uwagę wymagania roślin, które przy niej posadzimy.

Gdzie postawić pergolę ogrodową?

Jeśli chcemy, by nasz ogród zyskał niepowtarzalny, wyjątkowo dekoracyjny element w postaci pergoli, musimy ze szczególną uwagą wybrać miejsce, w którym zostanie zamontowany. Głównym czynnikiem, który powinien zadecydować o miejscu ustawienia naszej pergoli, jest rodzaj roślinności, jaka będzie przy nim rosła. Większość pnączy lubi mocno nasłonecznione stanowiska, jednak niektóre z nich wolą bardziej zacienione miejsca – należy to sprawdzić, zanim zdecydujemy się na postawienie pergoli w ogrodzie. Z drugiej jednak strony, jeśli gatunki roślin, jakie będą rosły przy pergoli, są nam obojętne, a ważniejsze jest dla nas dogodne miejsce do odpoczynku, nie będziemy brać tego czynnika w ogóle pod uwagę.

Gdzie w takim razie najlepiej ustawić pergolę ogrodową?

• Na środku ogrodu, ustawiając pod nią stolik i krzesła. W ten sposób pergola ogrodowa będzie pełnić rolę dekoracji, ale też altany, wyznaczającej centrum ogrodu.
• W kącie ogrodu, gdzie kratka opleciona pędami pnączy pozwoli nam stworzyć zaciszny zakątek do odpoczynku na świeżym powietrzu.
• W pobliżu tarasu, gdzie będzie osłaniać nas przed wzrokiem osób z zewnątrz.
• Przy wejściu do ogrodu. Przepięknie na przykład prezentuje się pergola ogrodowa w kształcie łuku obsadzona różami, tworząca rodzaj bramki.
• W czasie projektowania pergoli do ogrodu powinniśmy też wziąć pod uwagę usytuowanie względem stron świata. Jeśli chcemy, by pergola ogrodowa pełniła odpowiednio swoje zadanie (to znaczy chroniła nas przed słońcem), musimy zaplanować ją w takim miejscu, by deski rusztu wyznaczały kierunek wschód-zachód. Dzięki temu konstrukcja zapewni nam strefę cienia już po skończonej budowie, jeszcze zanim porosną ją rośliny.

Mała pergola przy wejściu do ogrodu

Wymiary pergoli ogrodowej

Jaka wysokość pergoli tarasowej? Pergole ogrodowe oczywiście mogą mieć różne wielkości, jednak przyjmuje się, że najmniejsza nie powinna być niższa niż 250-300 cm. Niższe konstrukcje byłyby niewygodne w użytkowaniu, ponieważ trudno byłoby pod nimi przejść. Roślinność oplatająca zadaszenie zabiera nieco miejsca, dlatego warto zostawić sobie niewielki zapas. Konstrukcje pergoli nie powinny jednak być również zbyt wysokie, bo w razie silniejszego wiatru będą narażone na zniszczenie.

Jakie wymiary pergoli będą optymalne?

• Najlepsza odległość pomiędzy słupami to 170-250 cm (powinna ona być proporcjonalna do całej konstrukcji przy jednoczesnym zapewnieniu stabilności).
• Słupy podtrzymujące zadaszenie pergoli o lżejszych konstrukcjach mają najczęściej średnicę 9 cm. Większe konstrukcje wymagają większej średnicy słupa, na przykład 14 cm.
• Lekkie konstrukcje pozwalają na zastosowanie odległości pomiędzy rzędami słupów na poziomie 150-300 cm. Należy pamiętać, że pergola ogrodowa o dużej rozpiętości wymaga dodatkowego wsparcia poprzecznego montowanego po środku.
• Optymalna odległość pomiędzy rzędami słupów powinna wynosić od 150-300 cm.

Jak zaprojektować pergolę ogrodową?

W przypadku pergoli ogrodowych duże znaczenie mają obciążenia pionowe, jakie wywołuje ciężar elementów konstrukcyjnych wraz z roślinami (przy czym trzeba tu wziąć pod uwagę dodatkowe obciążenie, z jakim mamy do czynienia po opadach deszczu czy śniegu). Z kolei obciążenia poziome będą związane z wiatrem napierającym na gąszcz liści i pędów. Największe znaczenie, jeśli chodzi o zachowanie solidności podstawy konstrukcji, mają słupy podtrzymujące elementy poprzeczne. Doskonale sprawdzają się w tej roli słupy z drewna (krawędziaki i okrąglaki), a także słupy murowane z cegieł albo kamieni, czy też słupy zbrojone pokryte okładziną, słupy metalowe z rur albo zespawane z kątowników.

Bez względu na to, jaki rodzaj słupów wybierzemy, ważnym czynnikiem będzie ich sztywne osadzenie w podłożu, przy czym najlepszym rozwiązaniem jest tu zastosowanie betonowych stóp fundamentowych, które zapewnią odpowiednio mocne osadzenie i stabilność konstrukcji. Wiele osób zastanawia się, czy pergola zawsze wymaga zbudowania fundamentów, dlatego warto w tym miejscu poruszyć ten temat.

• Jeśli mamy do czynienia z konstrukcją o standardowych wymiarach, fundamenty nie będą konieczne, co oczywiście wpłynie na obniżenie kosztów budowy, a przy tym konstrukcję taką łatwiej będzie zaprojektować.
• Jeśli pergola ogrodowa ma być zintegrowana z tarasem albo budynkiem, zaleca się wykonanie fundamentów punktowych, ponieważ budowla mogłaby się zapadać pod wpływem ciężaru.

W przypadku lekkich konstrukcji głębokość fundamentu powinna sięgać 40-60 cm, natomiast montowanie cięższej pergoli będzie wymagać fundamentów o głębokości 80-100 cm. Solidne fundamenty pozwolą uniknąć podnoszenia się podbudowy w czasie zamarzania i rozmarzania gruntu, co prowadzi z czasem do deformacji konstrukcji. Zastosowanie fundamentów przedłuża budowę i wpływa na proces montażu, który wygląda nieco inaczej niż w przypadku mocowania słupów. Przede wszystkim będziemy potrzebować ocynkowane kotwy i obejmy ze stali nierdzewnej. Zalecana wysokość kotew to 15-25 cm, a ich średnica powinna być o centymetr większa od średnicy słupa (nie może być mniejsza). Jeśli montujemy słupy bezpośrednio w podłożu, można dodatkowo zabezpieczyć je suchym betonem. Uwaga! Nie należy wykopywać pod kotwami dołków, bo konstrukcja nie będzie stabilna. Trzeba je wbić w ziemię, mimo że wymaga to większego nakładu pracy.

Pergola w kącie ogrodu

Róże pnące i pachnący groszek, czyli co najlepiej posadzić przy pergoli ogrodowej

Pergole spełnią swoją dekoracyjną funkcję wtedy, gdy wybierzemy do nich odpowiednie rośliny. Na szczęście mamy tu do wyboru całe mnóstwo roślin pnących na pergolę: kwitnących, rodzących owoce, pachnących i dekoracyjnych. Zobaczmy:

• Groszek pachnący, który zachwyca jasnozielonymi liśćmi i oryginalnymi, pięknymi, pachnącymi kwiatami.
• Pnące róże, których pędy należy samodzielnie formować (ponieważ wbrew swojej nazwie nie należą one do typowych pnączy). Trzeba je też przywiązać, a ponadto wymagają starannej pielęgnacji.
• Winobluszcz, który bardzo szybko rośnie. Warto przygotować dla niego wyższe pergole. Dobrze rośnie w samym słońcu, ale też w półcieniu, a przy tym jest odporny na krótkotrwałe susze.
• Bluszcz pospolity, który szybko rośnie i jest mało wymagający w uprawie.
• Kokornak, który rośnie dość szybko, bo każdego roku można się spodziewać nawet dwumetrowego przyrostu.
• Rdest Auberta, który prezentuje się wyjątkowo efektownie dzięki białym, zwisającym kiściom kwiatów.
• Winorośle, które dobrze rosną w suchej i piaszczystej ziemi.
• Powojniki, które dobrze sprawdzają się przy mniejszych konstrukcjach. Potrzebują dużej ilości wody, ale nie trzeba podlewać ich zbyt często.

Pergola drewniana a pergola metalowa

Czy pergola ogrodowa wykonana z danego materiału sprawdza się tylko w wybranych aranżacjach ogrodu? Na szczęście nie! Niezależną konstrukcję z metalu lub drewna można wykorzystać zarówno w ogrodzie w stylu klasycznym czy rustykalnym, jak i nowoczesnym, minimalistycznym i romantycznym. Wszystko zależeć będzie od kształtu samej pergoli oraz (ewentualnych) dodatków i dekoracji. Na przykład w minimalistycznym ogrodzie pięknie będzie się prezentować prosta pergola drewniana pomalowana na biało, ale również czarna, pergola metalowa bez ozdób. Ogród w stylu romantycznym warto uzupełnić o pergole ogrodowe z drewna lub metalu z łukiem, który pozwala stworzyć niepowtarzalny klimat.

Pergole to jedne z tych budowli ogrodowych, które narażone są przez cały rok na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych (zmiany temperatury, wilgoć, opady atmosferyczne, słońce). Dlatego też bez względu na to, z jakiego są wykonane materiału, wymagają specjalnego zabezpieczenia przed ich szkodliwym, niszczącym działaniem. Pergolę drewnianą należy zaimpregnować jeszcze przed rozpoczęciem budowy podpory. Impregnację wykonuje się metodą ciśnieniową, która sprawia, że środek impregnujący wnika głęboko w drewno, dzięki czemu zabezpieczenie jest skuteczniejsze. Jeśli drewno, z którego wykonana jest pergola, nie zostało wcześniej zaimpregnowane ciśnieniowo, należy pokryć je specjalnym impregnatem. Pergola metalowa z kolei powinna być ocynkowana albo wykonana z nierdzewnych stopów. Jeśli mamy pergolę z innych materiałów, należy zabezpieczyć ją przed zamontowaniem powłoką antykorozyjną i po zakończonym montażu uzupełnić ewentualne ubytki. Zaleca się sprawdzenie, czy konstrukcja pergoli nie wymaga zabiegów konserwujących, gdy tylko opadną liście pnączy.

O autorze

Dawid z Meblobranie.pl