Jak zrobić szklarnię ogrodową z poliwęglanu lub okien?
Szklarnia ogrodowa jest znacznie trwalszym rozwiązaniem niż tunele foliowe, a wiele upraw bez niej po prostu nie mogłoby się udać. Wiele osób, szukając oszczędności, decyduje się samodzielnie zbudować taki obiekt. W tym artykule opisujemy, jak zrobić szklarnię z poliwęglanu lub okien i czy takie rozwiązanie naprawdę będzie optymalne.
Spis treści
Samodzielna budowa szklarni – czy to ma sens?
Szklarnia w ogrodzie a przepisy prawa
Zanim przystąpimy do budowy szklarni, musimy pamiętać o dopełnieniu wszystkich niezbędnych formalności. Zgodnie z prawem bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę możemy stawiać obiekty, takie jak altany, wiaty, tunele czy właśnie szklarnie przydomowe, o ile ich powierzchnia nie przekracza 35 m².
Z przepisów wynika także, że liczba tego typu budowli w ogrodzie nie może być większa niż dwie na każde 500 m². Nawet gdy nie jest konieczne uzyskanie pozwolenia, w pierwszej kolejności należy zgłosić zamiar wybudowania szklarni w wydziale architektury w urzędzie miasta albo w starostwie powiatowym.
Interesuje Cię budowa tunelu? Zobacz jak zrobić tunel foliowy?
Szklarnia ogrodowa – z fundamentami czy bez?
Budowa szklarni wiąże się również z koniecznością wcześniejszego podjęcia decyzji, czy będzie ona posadowiona na fundamencie czy po prostu osadzona w gruncie. O ile obiekt ma pełnić funkcję budowli tymczasowej, z fundamentów możemy zrezygnować. W zasadzie wiele osób decyduje się na budowę szklarni, którą można przenosić z miejsca na miejsce, bo jest to korzystne dla niektórych wymagających roślin.
Decydując się na uprawy w skrzynkach lub na specjalnych stołach, zamiast bezpośrednio w gruncie, warto jednak wybrać wariant na fundamencie (konstrukcja będzie znacznie stabilniejsza). Posadowienie może być wykonane na płycie fundamentowej, jednak wykonanie fundamentów pod niewielkie szklarnie z poliwęglanu będzie najbardziej korzystne cenowo, jeśli odbędzie się metodą tradycyjną. Wykonuje się po prostu wykop po obrysie budowli i zalewa się go betonem, a w nim umieszcza się konstrukcję nośną.
Gotowa szklarnia z poliwęglanu – dlaczego to może się opłacać?
Szklarnie z poliwęglanu oparte na konstrukcji stalowej są znakomitą alternatywą dla tych wykonanych z aluminium. Odporność na korozję gwarantuje wykorzystanie elementów ze stali ocynkowanej.
Czasochłonność i pracochłonność
Dużą popularnością cieszą się szklarnie ogrodowe z poliwęglanu, które kupuje się w segmentach do samodzielnego montażu czy nawet z usługą ich złożenia. Biorąc pod uwagę czasochłonność, z jaką związana jest budowa od podstaw, trudno się temu dziwić.
Pamiętajmy, że czas, jaki poświecimy na naszą szklarnię, to nie tylko sama budowa, ale również etap planowania, pomiary, wybór materiałów i ich zakup w odpowiedniej ilości, a w niektórych przypadkach także wykonanie fundamentów. Może się również okazać, że do wzniesienia konstrukcji potrzeba będzie pomocy kilku osób, co również może się okazać kłopotliwe.
budowa szklarni w ogrodzie
Stopień trudności
Kwestią mocno problematyczną pozostaje również poziom trudności. Aby samodzielnie zbudować szklarnię z poliwęglanu, musimy być naprawdę zaawansowanymi majsterkowiczami. Istnieje mnóstwo kwestii, jakie trzeba wziąć pod uwagę. Szczególnie skomplikowana jest budowa konstrukcji nośnej.
Stworzenie odpowiedniego stelaża dla przymocowania poliwęglanu wymaga dużej wiedzy i doświadczenia, a przecież nie może tu być mowy o jakichkolwiek uchybieniach. Nieprawidłowo wykonana szklarnia mogłaby się zawalić, stwarzając tym samym poważne zagrożenie.
Samodzielna budowa to również ryzyko, że nasz projekt szklarni nie uwzględni jakiegoś bardzo istotnego elementu. W przypadku obiektów z poliwęglanu będzie to np. obecność odpowiednio usytuowanych otworów i uchylnych okien. Wielu osobom wydaje się, że wystarczające są drzwi, ale to poważny błąd.
Izolacyjność cieplna płyt poliwęglanowych jest bardzo dobra, co przydaje się przy uprawie roślin ciepłolubnych, jednak takie pokrycie szklarni może sprawiać, że w czasie upałów wnętrze ulega nadmiernemu nagrzewaniu. Bardzo wysoka temperatura również może być szkodliwa dla roślin, dlatego tak istotne jest, by regularnie i skutecznie przewietrzać wnętrze. Otwarte drzwi nie wystarczą, ponieważ potrzebna jest jeszcze odpowiednia cyrkulacja powietrza.
Gotowa szklarnia ogrodowa
Szklarnie ogrodowe – zalety zakupu gotowych
Jak zatem widać, projekt szklarni nie jest sprawą błahą i chcąc zaoszczędzić, możemy w konsekwencji popełnić jeszcze bardziej kosztowne dla nas błędy. Kwestią dyskusyjną są nawet te oszczędności podczas samodzielnej budowy szklarni. Gdyby podliczyć koszty związane z realizacją każdego etapu prac konstrukcyjnych i ewentualnych poprawek, mogłoby się okazać, że przewyższają one cenę zakupu gotowej szklarni.
A już na pewno kupno takiego obiektu pozwoli nam zaoszczędzić mnóstwa nerwów, z którymi nieodłącznie związana jest samodzielna budowa od podstaw. Jak mówi prawo Murphy’ego: „jeżeli coś może się nie udać, to nie uda się z całą pewnością”! Tymczasem gotowe zestawy do samodzielnego zamontowania szklarni ogrodowej dają pewność, że konstrukcja została zaplanowana i wykonana zgodnie z wszystkimi zasadami sztuki budowlanej – w końcu zajmowali się tym profesjonaliści.
Jeśli kupujemy niemal gotową szklarnię w segmentach do poskręcania, z pewnością będzie do niej dołączona szczegółowa instrukcja montażu, a zatem wszystko powinno pójść szybko i sprawnie. Możemy również zdać się na usługi firm, które zajmą się przeprowadzeniem za nas każdego etapu konstrukcji szklarni ogrodowej.
Na rynku dostępne są szklarnie przydomowe w różnych rozmiarach, więc z pewnością znajdziemy coś odpowiedniego dla naszych roślin i mieszczącego się w dostępnej dla nas przestrzeni bez konieczności kłopotliwego wymierzania i docinania materiałów konstrukcyjnych. Kupione obiekty zwykle są też znacznie bardziej atrakcyjne wizualnie niż samodzielnie wykonana konstrukcja, dzięki czemu nie szpecą naszej działki.
Gotowa szklarnia ogrodowa – estetyczna i solidna
Jak wybrać miejsce na szklarnię w ogrodzie?
To, jakie miejsce w ogrodzie przeznaczymy dla tej konstrukcji, zależy w dużej mierze od rozmiarów szklarni. Jako jej minimalną wielkość można przyjąć 10 m² – mniejsze obiekty będą po prostu niewygodne w korzystaniu.
Kolejnym niezwykle ważnym czynnikiem jest poziom nasłonecznienia. Istota działania szklarni polega na jak najlepszym wykorzystaniu promieni słonecznych. Szklarnia z poliwęglanu powinna zostać umiejscowiona względem stron świata. Dłuższa strona ścian w optymalnym ustawieniu znajdzie się w osi wschód-zachód, np. wzdłuż granicy działki z zachowaniem metrowego odstępu od ogrodzenia.
Promienie słoneczne muszą swobodnie padać od wschodu i od południa, dlatego zadbajmy, by szklarni nie zasłaniały drzewa, wysokie krzewy czy też ściany budynków. Natomiast od strony zachodniej wręcz zalecane jest osłonięcie szklarni, gdyż w naszych warunkach klimatycznych to właśnie z tego kierunku często wieją silne wiatry.
Wybór materiału na szklarnie ogrodowe
Z czego zrobić stelaż do szklarni? Konstrukcja nośna gotowych szklarni najczęściej wykonywana jest ze stali, a materiał pokryciowy stanowi poliwęglan. Tworzywo to jest odporne na uszkodzenia mechaniczne, a na dodatek znakomicie utrzymuje wysoką temperaturę wnętrza szklarni. Można zastosować również pokrycie ze szkła, jednak ma ono niezbyt dużą odporność na uderzenia i tym samym nie jest to trwałe rozwiązanie.
Szklarnia przydomowa bywa czasem wykonywana w konstrukcji drewnianej, jednak wykazuje wówczas niewielką odporność na działanie czynników atmosferycznych czy szkodniki drewna i powoduje pewne trudności w aspekcie konserwacji.
Konstrukcja nośna z poliwęglanu komorowego będzie miała zdecydowanie najlepsze parametry, choć można spotkać również lżejsze stelaże z aluminium. Nie są one jednak polecane na szklarnie o większych rozmiarach, właśnie ze względu na swoją delikatność.
Tunel foliowy to również kiepska alternatywa dla szklarni – jego podatność na uszkodzenia mechaniczne sprawia, że najczęściej już po jednym sezonie wymaga on napraw lub całkowitej wymiany pokrycia. Na dodatek w czasie opadów na folii zbiera się woda, która nie tylko powoduje nieestetyczne wybrzuszenia, ale może też zbytnio obciążyć szkielet konstrukcji.
Szklarnia ogrodowa “foliak” – zrobiona samodzielnie
Dlaczego poliwęglan to tak popularny materiał pokryciowy na szklarnie?
Szacuje się, że poliwęglan komorowy jest ok. 250 razy bardziej odporny na uszkodzenia mechaniczne niż tafle szkła. Przepuszcza światło bardzo efektywnie – ok. 80% promieni słonecznych dociera do wnętrza szklarni. Jest ponadto odporny na działanie niekorzystnych warunków pogodowych. Płyty poliwęglanowe mogą zostać uszkodzone przez wodne roztwory alkoholowe, jednak w praktyce zwykłego użytkowania zdarza się to rzadko.
W przypadku szklarni z poliwęglanu izolacyjność cieplna jest na tyle dobra, by stworzyć optymalne warunki w uprawie roślin ciepłolubnych, nawet tych szczególnie wymagających gatunków. Co równie istotne, materiał ten nie obciąża konstrukcji nośnej.
Szklarnie ze szkła – czy to dobry pomysł?
Niektórzy wpadają na pomysł, by w ogrodzie zbudować szklarnię ze starych okien. Taka konstrukcja może się sprawdzić do nieprofesjonalnego użytku, ale zdecydowanie nie będzie wyglądała atrakcyjnie. Do porównania mamy nowoczesny design, jakim charakteryzują się gotowe szklarnie z poliwęglanu.
Budowa szklarni z okien może nie być taka prosta, jak mogłoby się wydawać. Połączenie okien w taki sposób, aby razem tworzyły spójną całość, może być problematyczne, tym bardziej że trzeba będzie pamiętać o odpowiednich otworach wentylacyjnych, uchylności okien, drzwiach itp.
Samodzielnie wybudowana szklarnia ogrodowa z okien raczej nie będzie solidna. Co więcej, trzeba ją postawić na fundamentach, ze względu na spory ciężar. W przypadku konstrukcji ze szkła trudno byłoby regulować ilość wpadających promieni słońca, co może skutkować zbytnim nagrzewaniem się wnętrza. Jeśli chcemy zbudować szklarnię z okien, liczmy się też z ryzykiem rozbicia szyb, co jest potencjalnie niebezpieczne i może nastręczać trudności podczas sprzątania.
Jaki poliwęglan nadaje się na szklarnię?
Doszliśmy do wniosku, że poliwęglan to najlepszy materiał, aby pokryć szklarnię, jednak występuje on w dwóch rodzajach. Wyróżniamy poliwęglany komorowy oraz lity, przy czym ten drugi stosowany jest zdecydowanie rzadziej. Dzieje się tak dlatego, że zwykle wykonuje się z niego płyty małoformatowe oraz charakteryzuje się on gorszymi parametrami od komorowego (słabiej izoluje termicznie i jest bardziej podatny na uszkodzenia mechaniczne).
Poliwęglan komorowy sprawdzi się natomiast idealnie do wykonania ścian i sufitów w szklarniach. Wykazuje bardzo wysoką odporność na temperaturę, zarówno tę wysoką, jak i niską (mieści się ona w przedziale od 50℃ do aż –50℃). Szklarnia ogrodowa z poliwęglanu komorowego nie będzie też podatna na działanie niekorzystnych warunków pogodowych.
Choć płyty poliwęglanowe mogą się wydawać delikatne, są to tylko pozory – ich wytrzymałość jest bardzo wysoka, dlatego trudno byłoby je uszkodzić przypadkowym uderzeniem. Są grube na ok. 4 mm i ważą niewiele, nawet jeśli mają duże rozmiary – ok. 0,8 kg/m². Standardowa szerokość płyty to 125 i 210 cm, a długość 600–700 cm.
Największą zaletą płyt z poliwęglanu komorowego jest jednak doskonała izolacja termiczna. Bardzo skuteczne kumulowanie ciepła pozwala zmniejszyć koszty ogrzewania roślin, które tego wymagają.
Czy poliwęglan ma jakieś wady? Wraz z upływem czasu powierzchnia płyt może matowieć, przepuszczając mniejsze ilości światła. Warto zaznaczyć, że efekt matowej tafli jest czasem pożądany – wykorzystuje się go w uprawie roślin, które nie czują się dobrze w pełnym nasłonecznieniu.
Poliwęglan w szklarni ogrodowej
Montaż szklarni ogrodowej z poliwęglanu – czy jest trudny?
Poza czasem potrzebnym do wykonania fundamentów, montaż szklarni z poliwęglanu o małym metrażu potrwa około kilku godzin. Płyty poliwęglanowe na ustawionej w wybranym miejscu konstrukcji nośnej montujemy za pomocą wkrętów. Jeśli nie będą one stalowe i właściwie zabezpieczone przed korodowaniem, to nie wystarczy, że szkielet będzie ze stali ocynkowanej. Upewnijmy się zatem, że zakupione tworzywa są dobre jakościowo.
Jeżeli upieramy się, by samodzielnie zbudować szklarnię z poliwęglanu, to pierwsze etapy będą wyglądały podobnie jak w przypadku montażu ,,gotowca”. Wybieramy najlepsze miejsce w ogrodzie, przygotowujemy plan budowy, fundamenty (o ile są nam potrzebne) i podłoże dogodne dla roślin, które zamierzamy uprawiać.
Uwzględnijmy w konstrukcji obecność otworów drzwiowych i wentylacyjnych, zwłaszcza na ścianie zachodniej. W związku z wiejącymi od zachodu wiatrami łatwiej nam będzie przewietrzyć szklarnię, ale z drugiej strony warto też odpowiednio wzmocnić tę ścianę, aby napór mas powietrza jej nie zaszkodził. Zaleca się ponadto, by w małych szklarniach otwory drzwiowe znajdowały się z boku, a nie standardowo na środku ściany szczytowej.
Pamiętajmy także o pochyłości dachu, która powinna wynosić minimum 20 stopni, aby zapobiec zaleganiu śniegu obciążającego konstrukcję nośną i zasłaniającego dopływ światła.
Gdy wszystko mamy dokładnie zaplanowane i wymierzone, możemy przystąpić do wznoszenia konstrukcji nośnej (najlepiej ze stali nierdzewnej). Do gotowego stelaża mocujemy płyty poliwęglanowe za pomocą wkrętów zabezpieczonych przed korozją.
Idealna szklarnia ogrodowa – podsumowanie
Temat szklarni należy do najczęściej poruszanych przez amatorów ogrodnictwa. Zapaleni majsterkowicze często obstają przy samodzielnym wykonywaniu tego typu obiektów, często z wykorzystaniem pozostałości po remoncie, np. starych okien. Samodzielna budowa szklarni może jednak powodować wiele problemów i wymaga czasu oraz dużych nakładów pracy.
W związku z tym gotowe, łatwe w montażu szklarnie ogrodowe z poliwęglanu stanowią bardzo częsty wybór. Ten materiał zapewnia znacznie lepsze parametry użytkowe niż te, którymi charakteryzują się obiekty wykonane z okien czy konstrukcje wykończone folią.
Konstrukcja nośna powinna być zrobiona ze stali, która sprawdzi się lepiej niż aluminium. Jeśli zależy nam, by szklarnia ogrodowa posłużyła przez długie lata, nie decydujmy się też na wykonanie stelaży z drewna. Szklarnia drewniana nie jest zbyt odporna na działanie wilgoci i niekorzystnych warunków pogodowych.
